In het eerste deel van deze serie studies over het boek Jona hebben we gezien dat dit boek veel symboliek bevat. We hebben gezien dat het hoofdthema van het boek het graf en de opstanding is. En we hebben gezien dat het schip naar ons denken verwijst, de zee naar de Messias en ook naar het graf. In het tweede deel van deze serie hebben we gezien dat Jona stierf aan zichzelf, aan zijn leugens en dwalingen, in het water van de waarheid dat hem omringde. En dat hij vervolgens opstond in nieuw (geestelijk) leven, gesymboliseerd door het uitspuwen op het droge. In dit derde hoofdstuk van Jona, krijgt Jona een tweede kans. Het getal twee verwijst in deze context naar de opstanding in het volgende, het tweede ‘rijk’: en dat is Zijn Koninkrijk. Dit leg ik uitgebreider uit in mijn boek, bij de uitleg van de geestelijke betekenis van het getal twee.
In vers 1 wordt Jona, net als in hoofdstuk 1, weer geboden om op te staan. We hebben gezien dat opstaan verwijst naar opstaan in nieuw (geestelijk) leven. Jona wordt opnieuw gestuurd naar de stad, waarvan we in hoofdstuk 1 hebben gezien dat deze verwijst naar de dertig- en zestigvoudige vrucht van de gelijkenis van de zaaier (Mattheüs 13) en de leugens en dwalingen die daarmee verbonden zijn. Vers 2 vertelt ons dat Ninevé een stad was van drie dagreizen doorsnee. Het getal drie kan in deze context verwijzen naar de 3(0)-voudige vrucht uit de gelijkenis van de zaaier. Jona wordt gestuurd om Zijn woorden van waarheid te verkondigen aan mensen die vaststaan op de 30-voudige ‘trede’ van de geestelijke ‘ladder’, door leugens en dwalingen in hun denken. En deze keer gehoorzaamt Jona wel. Waar hij in hoofdstuk 1 opstond maar vervolgens afd(w)aalde, staat Jona in hoofdstuk 3 op en ging.
Jona moest prediken dat de stad ondersteboven zou worden gekeerd. Leugens en dwalingen in ons denken, waar de stad symbool voor staat, worden ondersteboven gekeerd door Zijn waarheid. Door het prediken van Zijn waarheid, worden de leugens en dwalingen in het denken vernietigd en gaan we geestelijk zien en horen. “Hoe zullen zij (geestelijk) horen, zonder iemand die predikt?” (Romeinen 10:14) De prediking van de waarheid blijkt effect te hebben, want de mensen van de stad gingen in JHWH geloven (vers 5). Hier zien we de kracht van Zijn zuivere waarheid, die we gaan spreken en onderwijzen als we (geestelijk) zijn opgestaan in nieuw (geestelijk) leven: als ons hart en denken vol van Zijn zuivere waarheid is van waaruit we vertellen, onderwijzen, getuigen.
De koning van Ninevé rouwde over zijn leugens en dwalingen, en als symbool daarvan trok hij een rouwgewaad aan (vers 6). Kleding verwijst in de bijbel naar een bepaalde staat van ons denken en hart (30-, 60- of 100-voud naar de gelijkenis van de zaaier); het verwisselen van kleding verwijst naar geestelijke groei. In Genesis 35:2 wordt reiniging (van ons denken) verbonden aan het verwisselen van kleding. Priesters moesten hun kleding verwisselen als ze gingen dienen in hun functie, voor het aangezicht van JHWH in de tempel (o.a. Leviticus 16:4). Efeziërs 4:22-24 legt de geestelijke betekenis hiervan uit: we moeten ons bekleden met de nieuwe mens, door de vernieuwing van ons denken. In de Hebreeuwse tekst staat in dit vers van Jona overigens niet het Hebreeuwse woord voor kleding of gewaad, maar het woord sag (strong 8242) dat de betekenis heeft van een zak waar o.a. graan in bewaard kon worden. Net zoals het schip en de vaten in hoofdstuk 1, is een zak een voorwerp dat inhoud kan bevatten en het verwijst daarom naar ons denken. De koning trok dus een symbool van de staat van zijn denken aan. Een symbool van rouw, omdat hij besefte dat zijn denken vol leugens en dwalingen zat.
Ook ging de koning van Ninevé in het stof zitten. Stof van de aarde is waar de aardse mens van gemaakt is en waar we weer naar zullen terugkeren (Genesis 3:19, 18:27). Het staat symbool voor het aardse denken: de leugens en dwalingen vanuit de mens, de eerste Adam (1 Korinthe 15:45); in tegenstelling tot het hemelse denken: Zijn gedachten (Jesaja 55:8), de tweede Adam (zie ook Job 30:19, Psalm 22:16, Jesaja 29:4). Daarom is het ook een teken van rouw (Jozua 7:6, Job 2:12, 42:6, Klaagliederen 2:10). Vervolgens stond de koning op, en dit verwijst weer naar opstanding in nieuw (geestelijk) leven, door de bekering van zijn denken.
Op bevel van de koning van Ninevé moest worden gevast, er mocht niets meer worden gegeten en gedronken. Geestelijk eten in de bijbel is het ‘eten’, tot ons nemen, van geestelijk voedsel: het brood van de waarheid (Deuteronomium 8:3, Johannes 6:32) of het brood van leugens en dwalingen vanuit de mens (Spreuken 4:17, 20:17, 23:3). Toen de mensen in Ninevé geloofden in de waarheid van JHWH, beseften ze dat ze het verkeerde geestelijke voedsel hadden gegeten: leugens en dwalingen. Dat mocht niet meer worden gegeten.
Waar de koning van Ninevé het eerste voorbeeld gaf, moest vervolgens de hele stad zich in rouwgewaden hullen. De stad moest zich bekeren van de leugens en dwalingen in hun denken, dat een ‘slechte weg’ (vers 8) en geweld tot gevolg heeft. We handelen naar wat er in ons hart en denken is. Leugens en dwalingen in ons denken hebben een slechte weg tot gevolg.
Uiteindelijk kreeg JHWH berouw over het kwade dat Hij gezegd had te gaan doen. Er is een wezenlijk verschil tussen het kwade van de mens en het kwade van JHWH. Het kwade van JHWH is gerechtigheid, het is oordeel dat de vernietiging van leugens en dwalingen in ons denken tot gevolg heeft. Het kwade van JHWH moet resulteren in bekering, in (terug)keren naar Hem. Het geneest, maakt vrij en geeft leven. Het kwade van de mens is het tegenovergestelde; het is verbonden met leugens en dwalingen en met ongerechtigheid. Het resulteert in wegvluchten van het aangezicht van JHWH (Jona 1:3), in afdwalen van Hem, zoals Jona steeds meer afd(w)aalde. Het houdt ons gebonden en geestelijk dood. Omdat de stad zich had bekeerd van de leugens en dwalingen, was het kwade van JHWH niet meer nodig.
– – – –
Dit is het derde deel van een serie studies over het boek Jona. Klik hier voor deel 4, het laatste deel.
De geestelijke betekenis van de woorden en begrippen in dit blog worden uitgebreider uitgelegd in mijn boek.
