“Boosaardige lieden begrijpen het recht niet, maar wie de HEERE zoeken, begrijpen alles.” Spreuken 28:5
Het Hebreeuwse woord dat in deze tekst met ‘recht’ wordt vertaald is misjpat (strongnummer 4941). Dit woord is afgeleid van sjafat (strongnummer 8199), dat rechter betekent. Door de transliteratie (uitspraak) in het Nederlands zien we niet veel gelijkenis, maar geschreven in het Hebreeuws is misjpat hetzelfde woord als sjafat plus de Hebreeuwse mem (letter m) ervoor.
Misjpat (recht) kan worden gebruikt voor uitspraken van aardse rechters (bijvoorbeeld Leviticus 19:15, Deuteronomium 1:17, Richteren 4:5, 2 Samuel 8:15). En deze kunnen soms niet te begrijpen zijn (Prediker 3:16). Maar in de Bijbel gaat het vooral om de hoogste Rechter, “de Rechter [sjafat] van de hele aarde” (Genesis 18:25, Psalm 7:7). En het recht (misjpat) van de hoogste Sjafat (Rechter) wordt ook wel vertaald met wet of bepalingen (Exodus 21:1, 24:3, Leviticus 18:5, 26:46, Numeri 36:13, Deuteronomium 4:8, 33:10, 2 Samuel 22:23, Psalm 19:9) en ook met oordeel (Psalm 10:5, 48:11, zie verder hieronder). Het is steeds hetzelfde Hebreeuwse woord. En het verwijst naar wat Hij bepaalt, wat Hij oordeelt, de woorden uit Zijn mond.
“Denk aan Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft, aan Zijn tekenen en de oordelen [misjpat] van Zijn mond” Psalm 105:5
En: “de mens leeft van alles wat uit de mond van de HEERE komt”. Deuteronomium 8:3
We leven dus van Zijn misjpat. Misjpat is Zijn waarheid en wijsheid, die Hij ons wil leren:
“Hij leidt zachtmoedigen in het recht [misjpat], Hij leert zachtmoedigen Zijn weg.” Psalm 25:9
“Ik ben niet afgeweken van Uw bepalingen [misjpat], want Ú hebt mij onderwezen.” Psalm 119:102
Zodat heel ons denken en hart gevuld worden met Zijn misjpat, Zijn Woord, Zijn waarheid:
“De gedachten van de rechtvaardigen zijn een en al recht [misjpat]” Spreuken 12:5
En dit ook uit ónze mond zal komen:
“De mond van de rechtvaardige brengt wijsheid tot uiting, zijn tong spreekt het recht [misjpat].” Psalm 37:30
Misjpat is Zijn waarheid die ons verlost, die ons vrijmaakt:
“naar waarheid zal Hij het recht [misjpat] doen uitgaan” Jesaja 42:3
“toen U, o God, opstond ten oordeel [misjpat], om alle zachtmoedigen van de aarde te verlossen.” Psalm 76:10
Zijn Woord, Zijn waarheid maakt vrij (Johannes 8:31-32).
In de Psalmen wordt hartstochtelijk verlangd naar Zijn misjpat (Psalm 97:8, 119:20), ze worden goed genoemd (Psalm 119:39), ze helpen ons (Psalm 119:175).
Zijn misjpat (recht) is het fundament van Zijn troon (Psalm 89:15), van waaruit Hij regeert. Zijn Koninkrijk wordt gegrondvest en gesteund door Zijn misjpat (recht) (Jesaja 9:6)
Toen Jesjoea Zijn woorden (misjpat) over Zijn Koninkrijk in de vorm van gelijkenissen sprak, vroegen Zijn discipelen waarom Hij dat deed (Mattheüs 13:10-11). Zijn antwoord:
“Daarom spreek Ik tot hen door gelijkenissen, omdat zij niet zien, ook al zien zij, en niet horen, ook al horen zij, en ook niet begrijpen.” Mattheüs 13:13
Hij verwijst hierbij naar Jesaja 6:9: “Toen zei Hij: Ga en zeg tegen dit volk: Luister voortdurend, maar u zult het niet begrijpen. Zie voortdurend, maar u zult het niet opmerken.”
Zij begrepen niet, omdat zij met hun hart moesten begrijpen, en hun hart was vet geworden (Mattheüs 13:15). Zijn misjpat was niet in hun hart.
“Boosaardige lieden begrijpen het recht [misjpat] niet, maar wie de HEERE zoeken, begrijpen alles.” Spreuken 28:5
Zijn bepalingen, Zijn oordeel, maakt vrij. Wie JHWH zoekt met heel zijn denken en hart, die begrijpt het. Die begrijpt alles. Begrijp jij het?
